Đình Cổ Tích, còn gọi là đình Cả, đình Trình, thuộc thôn Cổ Tích, xã Hy Cương, Việt Trì đã được công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa cấp Quốc gia năm 1993. Đây cũng là một trong những ngôi đình có tiếng của các xã vùng ven Đền Hùng giữ được tục thờ cúng Hùng Vương. Đình còn là điểm xuất phát trong lễ rước kiệu chính lên đền Thượng vào ngày Giỗ Tổ, giữ vai trò to lớn trong đời sống tâm linh của người dân nơi đây. Dẫn chúng tôi đi tham quan đình Cổ Tích, ông Cao Đức Trọng -Thủ từ đình Cổ Tích, xã Hy Cương, Việt Trì cho biết “Hàng năm ở đây, người con làng Cổ Tích đi xa về gần, mỗi dịp xuân về tết đến đều quay về tri ân công đức Vua Hùng, bằng các sản vật hoa thơm quả ngọt, hương đăng trà quả, gia đình có điều kiện thì dâng xôi gà thủ lợn. Và con cháu làng Cổ Tích ngày nay, nhờ ơn Đảng, nhờ ơn công đức các Vua Tổ phù hộ đều rất thành đạt, nhiều người giỏi giang. Và đời sống của người dân ngày nay cũng được đổi thay, ngày càng khấm khá”

Hy Cương là mảnh đất thiêng, trước có tên là làng Cả, sau đổi tên là làng Cổ Tích. Làng có 3 họ chủ yếu là họ Triệu, họ Đào và họ Hoàng. Làng Cổ tích có nhiệm vụ trông coi Đền Thượng, được cấp đất, miễn thuế để hương hỏa, đèn nhang cúng lễ Đền Hùng. Ngày nay, không chỉ thu hút nhân dân trong vùng mà còn là nơi để du khách thập phương về thăm khi về Giỗ Tổ. Ông Triệu Văn Hồng - Người dân khu 3 xã Hy Cương, Việt Trì chia sẻ với chúng tôi “Làng Cổ Tích có trọng trách, được các Vương triều, triều đại phong kiến phong cho là Trưởng tạo lệ. Tức là có trách nhiệm trông nom, đèn nhang, thờ cúng Miếu Thái Tổ vua Hùng, thay mặt cho cả nước thờ cúng vua Hùng, cầu mong cho Quốc thái dân an, mọi người được bình an, đất nước được phồn thịnh. Vì thế chúng tôi cũng thường xuyên giáo dục con cháu, phải giữ được truyền thống này, suốt đời phải trông nom Đền Hùng”

Thờ cúng Hùng Vương có ý nghĩa thiêng liêng hướng về nguồn cội, tri ân công đức người có công tạo nên non sông ngày nay, đồng thời cầu mong tổ tiên phù hộ cho cuộc sống được ấm no, bình yên. Với trách nhiệm cao cả truyền lại từ bao đời nay, xã Hy Cương vẫn luôn gìn giữ những nét đẹp văn hóa tâm linh này, với tấm lòng thành kính, tạo nên sự gắn kết cộng đồng, và là một sản phẩm du lịch đặc trưng với du khách khi về với đất Tổ. Ông Trần Anh Xuân - Chủ tịch UBND xã Hy Cương, Việt Trì cho biết “ Xã Hy Cương là nơi có di tích lịch sử Đền Hùng, nơi thờ tự các vua Hùng, và có rất nhiều di tích lịch sử khác như Đình Cổ Tích, Đình Lũng và một số hạng mục khác. Trong những năm qua, cùng với khu di tích lịch sử Đền Hùng, cùng với thành phố Việt Trì, xã Hy Cương đã làm tốt công tác bảo tồn, gìn giữ văn hóa dân tộc. Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, phát huy các giá trị văn hóa, cùng với nhân dân địa phương,tiếp tục quảng bá để du khách trong nước và quốc tế đến thăm viếng Đền Hùng và để tiếp tục phát huy giá trị văn hóa tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương”

Làng Cổ Tích xưa, xã Hy Cương nay…. đang ngày càng thay da đổi thịt, khoác lên mình màu áo mới của công cuộc xây dựng nông thôn mới. Đường làng ngõ xóm  đã khang trang hơn, đời sống người dân đã được cải thiện. Hy Cương hôm nay tự hào với trách nhiệm là nơi gắn kết cộng đồng hướng về nguồn cội, góp phần xây dựng giá trị văn hóa “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương” của dân tộc ta./.