Nguyên nhân chính là do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có văn bản đề nghị các địa phương, doanh nghiệp, người chăn nuôi tuyệt đối không xuất khẩu lợn sang thị trường Trung Quốc do giữa Việt Nam và Trung Quốc chưa ký kết các hiệp định thương mại về xuất khẩu chính ngạch đối với mặt hàng thịt lợn. Bên cạnh đó, sau một thời gian bị ảnh hưởng bởi bệnh dịch tả lợn châu Phi, một số hộ còn đàn lợn, không bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh đã đến tuổi xuất bán làm tăng số lượng lợn bán ra. Một nguyên nhân nữa là do thời gian qua, giá lợn hơi lên cao dẫn đến giá thịt lợn móc hàm cũng lên theo, nhiều người tiêu dùng giảm bớt lượng thịt lợn mà chuyển sang sử dụng một số loại thực phẩm khác như thịt gia cầm, thịt trâu, bò, thủy sản…

Bà Phùng Thị Lâm, gia đình hành nghề giết mổ và kinh doanh thịt lợn ở phường Minh Nông, thành phố Việt Trì cho biết: Chỉ cách đây gần 2 tháng, giá lợn lên rất cao nhưng rất khó tìm lợn để mua. Gần đây, do yêu cầu không bán lợn sang Trung Quốc nên tình hình khả quan hơn. Tuy nhiên, những trang trại lớn không bán lẻ 3 đến 4 con mà phải mua một lượt từ 30 đến 40 con, vì vậy chúng tôi phải “hùn” vốn với nhau để mua. Lợn nhốt thêm vài ngày, trọng lượng hao hụt nên chúng tôi vẫn phải bán giá như trước mới có lãi. Vì giá cao nên lượng người mua và khối lượng mua ít hơn. Trước khi có dịch, bình quân mỗi ngày gia đình tôi mổ và tiêu thụ hết khoảng 3 con thì nay chỉ bán được khoảng 1 con/ngày. Nhiều gia đình dù có việc nhưng cũng chuyển sang dùng các loại thực phẩm khác thay cho thịt lợn nên công việc kinh doanh của chúng tôi cũng bị ảnh hưởng theo.

Qua tìm hiểu của chúng tôi tại một số chợ ở thành phố Việt Trì và các huyện, giá thịt lợn hiện bình quân từ 110.000 đồng/kg đến 148.000 đồng/kg tùy loại. Ở các xã khu vực nông thôn thuộc các huyện như Lâm Thao, Tam Nông, Phù Ninh, Thanh Ba giá thấp hơn so với khu vực đô thị khoảng 10.000 đồng đến 13.000 đồng/kg. Riêng tại các siêu thị như BigC, Coop-Mart; Vinmart… giá cao hơn từ 4.000 đồng đến 12.000 đồng/kg tùy loại. Lý giải cho điều này, chị Dương Thúy Nga, nhân viên bán hàng của chuỗi cửa hàng Vinmart tại khu vực phường Vân Cơ cho biết: Thịt lợn tại các siêu thị có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng nên ngay từ khâu đầu vào đã có giá thành cao hơn so với lợn do các hộ giết mổ mua trong dân. Bên cạnh đó, người mua có thể tìm hiểu lợn được nuôi tại cơ sở nào, ngày giết mổ để yên tâm sử dụng. Ngoài ra, còn chi phí sơ chế, cấp đông, bảo quản và các chi phí khác nên giá thành cao hơn so với tại các chợ.

Dù giá lợn hơi đã hạ nhiệt nhưng giá lợn thịt ngoài thị trường vẫn giữ nguyên khiến người tiêu dùng còn băn khoăn. Chị Nguyễn Thị Oanh, công nhân công ty TNHH Seshin Việt Nam tại khu công nghiệp Thụy Vân, thành phố Việt Trì cho biết: Nếu như trước đây tôi mua khoảng 5 lạng thịt lợn cho một bữa ăn của gia đình, nay giảm xuống còn khoảng 3 lạng, lượng thịt lợn hàng tuần như trước đây được thay thế bằng cá. Với mức thu nhập khoảng 5,5 triệu đồng/tháng của chúng tôi, nếu giá thực phẩm cứ cao như hiện nay thì việc đảm bảo đủ chất cho bữa ăn gặp rất nhiều khó khăn.

Do người dân chuyển sang sử dụng các loại thực phẩm khác thay thế cho thịt lợn nên giá gia cầm, thủy sản cũng có sự tăng nhẹ. Giá các loại cá nước ngọt như rô phi, trắm, chép, chim, trôi, mè… đều tăng từ 3.000 đồng đến 5.000 đồng/kg; giá gà, vịt cũng tăng khoảng 5.000 đồng đến 10.000 đồng/kg tùy trọng lượng.

Theo dự báo của các chuyên gia nông nghiệp và y tế, tình hình bệnh dịch tả lợn châu Phi đã cơ bản được khống chế tốt, số lượng xã công bố hết dịch ngày càng nhiều, đã có nhiều hộ hoặc trang trại tái đàn trở lại. Tuy nhiên, để giá lợn hơi có thể trở về như trước khi có dịch bệnh thì sẽ cần một thời gian nữa. Với việc một số cơ sở chăn nuôi lợn đang chuyển sang chăn nuôi gia cầm thì khả năng giá thịt gia cầm giảm nhẹ trong thời gian tới là rất lớn. Bên cạnh việc sử dụng các loại thịt thì người tiêu dùng cũng nên tăng cường sử dụng các loại rau xanh trong bữa ăn hàng ngày để có được chế độ dinh dưỡng hợp lý, đảm bảo sức khỏe.