Sau khi kháng chiến chống thực dân Pháp giành thắng lợi, hòa bình lập lại ở miền Bắc. Năm 1958, Việt Trì được Trung ương Đảng và Chính phủ chọn làm điểm xây dựng khu công nghiệp của miền Bắc xã hội chủ nghĩa, đến ngày 18/3/1962 khu công nghiệp khánh thành và đi vào hoạt động. Ngày 4/6/1962, Chính phủ ban hành Quyết định số 65/CP thành lập thành phố Việt Trì thuộc tỉnh Phú Thọ, đưa Việt Trì bước lên một vị thế mới - là thành phố công nghiệp đầu tiên của miền Bắc.

        Năm 1965, Mỹ bắt đầu gây chiến tranh phá hoại đối với miền Bắc nước ta, Việt Trì là một trong những trọng điểm đánh phá ác liệt của không quân Mỹ. Quân và dân thành phố đã đoàn kết, dũng cảm chiến đấu bảo vệ quê hương và tích cực sản xuất. Với tinh thần “giặc đến là đánh, giặc đi lại sản xuất”; tích cực chi viện cho cách mạng miền Nam với phương châm “thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”, hàng ngàn chiến sỹ tự vệ, thanh niên cảm tử của các nhà máy, xí nghiệp đã “tay búa, tay súng” vừa sản xuất, vừa chiến đấu; người nông dân Việt Trì “tay cày tay súng" bám đồng, bám ruộng xây dựng những “cánh đồng năm tấn thắng Mỹ”. Thanh niên Việt Trì hăng hái lên đường làm nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc và lập rất nhiều chiến công trên khắp các chiến trường, góp phần đánh thắng đế quốc Mỹ xâm lược, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước năm 1975. Qua các cuộc đấu tranh bảo vệ tổ quốc, Việt Trì có 18 Bà mẹ  được phong tặng, 111 Bà mẹ  được truy tặng danh hiệu Bà mẹ VNAH và Tổ quốc ghi công trên 1900 liệt sỹ và trên 2000 thương binh.

        Sau khi kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Việt Trì bước vào giai đoạn hàn gắn vết thương chiến tranh, xây dựng và phát triển sản xuất, phát triển cơ sở hạ tầng chủ nghĩa xã hội với những kết quả đáng ghi nhận trên tất cả các lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp, thương mại, dịch vụ, văn hóa xã hội...

        Bước vào giai đoạn thực hiện công cuộc đổi mới đất nước, Đảng bộ và nhân dân thành phố đã tích cực tham gia và đạt được những thành tựu quan trọng. Qua mỗi kỳ đại hội, Đảng bộ thành phố đều có những nghị quyết, các chương trình - đề án, kế hoạch để lãnh đạo, triển khai tổ chức thực hiện các nhiệm vụ xây dựng, phát triển thành phố. Từ đó định hướng, khơi dậy sự sáng tạo, năng động trong thi đua phát triển kinh tế - xã hội, làm đổi thay diện mạo của quê hương và từng bước cải thiện, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân.

          Với Việt Trì, hành trình xây dựng, phát triển nâng cấp thành đô thị loại II (năm 2004) và nâng tầm lên đô thị loại I sớm ba năm so với mục tiêu đề ra là một chặng đường phấn đấu, vượt qua nhiều khó khăn, thử thách. Kế thừa và phát huy những thành tựu của các thế hệ đi trước, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố Việt Trì luôn phát huy tinh thần đoàn kết, sáng tạo và đã giành được những kết quả toàn diện trên tất cả các lĩnh vực, không gian đô thị được mở rộng, bộ mặt đô thị ngày càng khang trang, sạch đẹp; kinh tế - xã hội phát triển nhanh, bền vững. Năm 2016, tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt gần 10%; cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực, tỷ trọng ngành công nghiệp - xây dựng và thương mại dịch vụ chiếm gần 98%; sản xuất nông nghiệp phát triển theo hướng nông nghiệp sạch, nông nghiệp đô thị. Sản xuất công nghiệp tăng cả về quy mô và năng lực sản xuất; kim ngạch xuất khẩu đạt 510 triệu USD (chiếm 67% của cả tỉnh; 38% các tỉnh vùng Tây Bắc). Đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày một nâng cao, tỷ lệ hộ nghèo năm 2016 giảm còn 1,27%.

        Trên cơ sở quy hoạch tổng thể thành phố được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Việt Trì phát triển theo hướng mở ra ngoại vi các huyện phụ cận là Lâm Thao, Phù Ninh nhằm tạo không gian mới cho phát triển kinh tế đồng thời mở rộng không gian để phát triển thành phố lễ hội. Hiện nay, thành phố đang ưu tiên phát triển mạng lưới giao thông nhằm kết nối liên vùng và các tuyến liên kết các khu chức năng. Đặc biệt nâng cấp các đường vành đai và các tuyến phố chính nội thành, đường vào các khu dân cư, trong đó quan tâm thực hiện tốt công tác quản lý quy hoạch, đầu tư xây dựng hạ tầng và phát triển đô thị; hệ thống giao thông nội thị phát triển nhanh góp phần mở rộng không gian đô thị. Đến nay, gần 74% giao thông nông thôn toàn thành phố được kiên cố hóa; tỷ lệ đô thị hóa trên 69%, 100% các tuyến đường chính đô thị được chiếu sáng. Những năm gần đây, thành phố đã hoàn thành và đưa vào sử dụng nhiều khu đô thị mới và hàng chục tuyến đường giao thông nội thành như: Nguyễn Du, Hòa Phong, Vũ Duệ kéo dài; Trường Chinh, Phù Đổng, Vũ Thê Lang…Cùng với đó là các tuyến quốc lộ, cầu và đường đối ngoại như: Quốc lộ 2, quốc lộ 32C, cầu Hạc Trì, nút giao IC7 cao tốc Nội Bài - Lào Cai…góp phần quan trọng trong việc giao thương hàng hóa và phát triển kinh tế - xã hội của thành phố. Hạ tầng dịch vụ, du lịch được đầu tư, trong đó có Khu di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Đền Hùng; Quảng trường Hùng Vương, Khu du lịch Văn Lang, trung tâm thương mại BigC, Vincom, khách sạn Mường Thanh, khách sạn Sài Gòn Tourist…Thành phố đã khai thác mọi nguồn lực đẩy nhanh tốc độ đô thị hóa, phát triển đô thị mới hiện đại kết hợp với kiến trúc đô thị truyền thống, văn hóa. 

        Trong quá trình xây dựng thành phố lễ hội về với cội nguồn dân tộc, Việt Trì luôn quan tâm bảo tồn, phát huy các di sản văn hóa dân tộc, đặc biệt là hai di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO vinh danh là Hát Xoan Phú Thọ và Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ đồng thời tích cực gìn giữ cảnh quan và bản sắc riêng của thành phố. Năm 2017, thành phố Việt Trì triển khai Năm trật tự văn minh đô thị 2017 với chủ đề “nâng cao ý thức tự giác chấp hành Quy chế quản lý đô thị thành phố”; theo đó, tất cả các tuyến phố được chỉnh trang, nâng cấp; trật tự đô thị được tăng cường quản lý nhằm đảm bảo yêu cầu về mỹ quan đô thị. Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới được triển khai tích cực, thành phố đã có 6/10 xã được công nhận xã nông thôn mới, 4 xã còn lại cơ bản đạt từ 15 tiêu chí nông thôn mới trong đó có 3 xã đang phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới trong năm 2017; có 9/13 phường đạt chuẩn văn minh đô thị.

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XX nhiệm kỳ 2015 - 2020 xác định nhiệm vụ trọng tâm là tập trung thực hiện 3 khâu đột phá về đầu tư kết cấu hạ tầng, phát triển dịch vụ, nhất là dịch vụ du lịch và xây dựng đô thị văn minh văn hóa; khai thác, sử dụng hiệu quả các tiềm năng lợi thế để phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững. Đến năm 2020, thành phố phấn đấu thu hút vốn đầu tư toàn xã hội tăng bình quân 10 - 12%/ năm nhằm phát triển hệ thống hạ tầng giao thông, hạ tầng thương mại, du lịch, hạ tầng đô thị...đáp ứng yêu cầu phát triển của đô thị loại I. Hướng tới xây dựng thành phố lễ hội về với cội nguồn, Việt Trì đang tích cực thực hiện Đề án xây dựng thành phố lễ hội về với cội nguồn dân tộc Việt Nam gắn với bảo tồn và phát huy giá trị khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2016 - 2030; Đề án xây dựng nếp sống văn hóa - văn minh đô thị trên địa bàn thành phố Việt Trì giai đoạn 2016 - 2020 gắn với thực hiện “Bộ Quy tắc ứng xử văn hóa"; thực hiện nếp sống văn minh, nhằm tạo dựng hình ảnh công dân thành phố thanh lịch, mến khách, thân thiện. Đây là cơ sở để Việt Trì đẩy mạnh công tác quảng bá, xúc tiến du lịch; phát triển các khu du lịch sinh thái, du lịch nghỉ dưỡng, du lịch văn hóa - tâm linh, các khu vui chơi, mua sắm, từ đó xây dựng và nâng cao chất lượng các tour, tuyến du lịch trong thành phố và kết nối với các địa bàn du lịch trọng điểm của tỉnh và khu vực.

Đồng thời với việc lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội, thành phố thường xuyên quan tâm công tác xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh trên cả ba lĩnh vực chính trị, tư tưởng và tổ chức, trong đó quan tâm đổi mới phong cách lãnh đạo, lề lối làm việc của các cấp ủy đảng, chính quyền; gắn trách nhiệm người đứng đầu với việc tổ chức thực hiện nhiệm vụ được giao. Bộ máy chính quyền từ thành phố đến cơ sở được kiện toàn, củng cố; cải cách hành chính mà trọng tâm là cải cách thủ tục hành chính đã góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả điều hành của chính quyền các cấp. Phát huy những kết quả đã đạt được trong việc thực hiện Chỉ thị 03 - CT/TW của Bộ Chính trị về Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, Đảng bộ thành phố tiếp tục tổ chức, triển khai sâu rộng Chỉ thị 05 - CT/TW về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn đảng; qua đó xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch vững mạnh, phát triển đảng viên đạt và vượt chỉ tiêu đề ra.

          Với khí thế và quyết tâm cao, Đảng bộ, chính quyền và các tầng lớp nhân dân thành phố Việt Trì tiếp tục phát huy truyền thống đoàn kết, năng động, sáng tạo, nắm bắt thời cơ, phát huy lợi thế để xây dựng thành phố Việt Trì thành trung tâm, động lực phát triển của vùng Trung du miền núi Bắc Bộ, sớm trở thành thành phố lễ hội về với cội nguồn dân tộc Việt Nam, góp phần xây dựng tỉnh Phú Thọ ngày càng văn minh giàu đẹp.